Жарғы

Солтүстік Қазақстан облысы әкімдігінің

2019 жылғы 3 желтоқсандағы

№ 312 қаулысына

1 қосымша

«Солтүстік-Қазақстан облысы әкімдігінің білім басқармасы»

 коммуналдық мемлекеттік мекемесінің

 «Петровка аграрлы-техникалық колледжі» коммуналдық

мемлекеттік қазыналық кәсіпорнының

Жарғысы

Петровка селосы

1. Жалпы ережелер

1. «Солтүстік-Қазақстан облысы әкімдігінің білім басқармасы» коммуналдық мемлекеттік мекемесінің «Петровка аграрлы-техникалық колледжі» коммуналдық мемлекеттік қазыналық кәсіпорны (бұдан әрі-кәсіпорын) коммерциялық ұйым, жедел басқару құқығындағы мемлекеттік кәсіпорынның ұйымдық – құқықтық нысанындағы заңды тұлға болып табылады.
2. Кәсіпорын Солтүстік Қазақстан облысы әкімдігінің 2004 жылғы 6 тамыздағы № 125 «Есіл ауданының мемлекеттік білім беру мекемелерін құру туралы» қаулысына сәйкес құрылды.
3. Кәсіпорынның құрылтайшысы Солтүстік Қазақстан облысының әкімдігі (бұдан әрі-құрылтайшы) болып табылады.
4. Мемлекеттік коммуналдық меншік құқығы субъектісінің құқықтары

кәсіпорынның мүлкіне қатысты меншік құқығын Құрылтайшы жүзеге асырады.

Құрылтайшының заңды мекен-жайы:

150011, Солтүстік Қазақстан облысы,

Петропавл қаласы,

Қазақстан Конституциясы көшесі, 58.

5. Кәсіпорынды басқаруды жүзеге асыратын орган «Солтүстік Қазақстан облысы әкімдігінің білім басқармасы» коммуналдық мемлекеттік мекемесі (бұдан әрі-тиісті саланың уәкілетті органы) болып табылады.

Тиісті саланың уәкілетті органының заңды мекенжайы:

150011, Солтүстік Қазақстан облысы,

Петропавл қаласы,

Қазақстан Конституциясы көшесі, 58.

6. Кәсіпорынның толық атауы:

Мемлекеттік тілде: «Солтүстік Қазақстан облысы әкімдігінің білім басқармасы» коммуналдық мемлекеттік мекемесінің «Петровка аграрлы- техникалык колледжі»  коммуналдық мемлекеттік қазыналық кәсіпорыны.

Орыс тілінде: коммунальное государственное казенное предприятие «Петровский аграрно-технический колледж» коммунального государственного учреждения «Управление образования акимата  Северо-Казахстанской области».

7. Мемлекеттік кәсіпорынның орналасқан жері:

Қазақстан Республикасы,

Солтүстік Қазақстан облысы,

150597, Есіл ауданы,

Петровка селосы,

Жарков көшесі 86.

2. Кәсіпорынның заңды мәртебесі

8. Кәсіпорын мемлекеттік тіркеу кезден бастап заңды тұлға құқығына ие болады
9. Кәсіпорынның заңнамаға сәйкес дербес балансы, банктерде шоттары, бланкілері, Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Елтаңбасы бейнеленген және кәсіпорынның атауы жазылған мөрі болады.
10. Кәсіпорын Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларды қоспағанда, заңды тұлғалар құра алмайды, сондай-ақ басқа заңды тұлғаның құрылтайшысы (қатысушысы) бола алмайды.
11. Кәсіпорын жасасатын және Қазақстан Республикасының заңнамалық актілеріне сәйкес міндетті мемлекеттік немесе өзге де тіркелуге жататын азаматтық-құқықтық мәмілелер, егер Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде өзгеше көзделмесе, тіркелген кезден бастап жасалған болып есептеледі.
12. Кәсіпорын өз міндеттемелері бойынша өзінің иелігіндегі ақшамен жауап береді. Кәсіпорында қаржы қаражаты жеткіліксіз болған жағдайда оның міндеттемелері бойынша құрылтайшы тиісті бюджет қаражатымен субсидиарлық жауаптылықта болады.

Кәсіпорынның тиісті қаржы жылына арналған бекітілген қаржыландыру жоспарынан асатын шарттық міндеттемелерді қабылдауына жол берілмейді.

13. Кәсіпорын негізгі орта және жалпы орта білім, орта білімнен кейінгі білім базасында, жалпы орта білім немесе техникалық және кәсіптік білім базасында техникалық және қызмет көрсету еңбегінің білікті жұмысшы кадрларын даярлау бойынша жалпы орта және интеграцияланған модульдік бағдарламаларын іске асыратын коммуналдық мемлекеттік қазыналық білім беру кәсіпорны болып табылады, заңды тұлғаның құқықтары мен міндеттерін пайдаланады.

Кәсіпорын техникалық, қызмет көрсету және басқару еңбегінің мамандарын қайта даярлау мен біліктілігін арттыруды жүзеге асыруға және білім алушылардың мүдделерін, бейімділігі мен қабілеттерін ескере отырып, бейіндік оқытуды жүргізуге құқылы.

Тиісті бейіндегі өндірістік учаскелер (оқу-тәжірибе шаруашылықтары) болған жағдайда кәсіпорын мамандардың біліктілігін тәуелсіз сертификаттауды ұйымдастырудың қолданыстағы тәртібіне сәйкес кәсіби қызметтің белгілі бір түрі шеңберінде жұмыстарды орындауға біліктілік деңгейінің сәйкестік дәрежесін айқындауға құқылы.

14. Кәсіпорында білім беру процесі мемлекеттік және орыс тілдерінде жүзеге асырылуы мүмкін.
15. Кәсіпорынның филиалдары мен өкілдіктері жоқ.
16. Кәсіпорында саяси партиялардың, қоғамдық-саяси және діни қозғалыстар мен ұйымдардың ұйымдық құрылымдарын құруға және олардың қызметіне жол берілмейді.

13. Кәсіпорын қызметінің мәні мен мақсаттары

17. Кәсіпорын қызметінің мәні техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің интеграцияланған модульдік білім беру бағдарламалары бойынша оқу процесін ұйымдастыру, білім беру қызметтерін көрсету, ұлттық және жалпыадамзаттық құндылықтар, ғылым мен практика жетістіктері негізінде жеке тұлғаны қалыптастыруға, дамытуға және кәсіби қалыптасуына бағытталған техникалық және кәсіптік білім және орта білімнен кейінгі білім алу үшін қажетті жағдайлар жасау болып табылады.
18. Кәсіпорын қызметінің мақсаты Қазақстан Республикасының техникалық кәсіптік, орта білімнен кейінгі білімі бар мамандарға, сондай-ақ азаматтардың зияткерлік, мәдени, білім беру және кәсіптік дамуына, таңдаған қызмет саласына әлеуметтік-экономикалық қажеттіліктерін қанағаттандыру, бюджеттік және басқа да баламалы қаржыландыру қаражатын барынша, тиімді пайдалану, оқу-материалдық базаны дамыту және нығайту болып табылады.
19. Қойылған мақсаттарды іске асыру үшін, кәсіпорын келесі қызмет түрлерін жүзеге асырады:

1) еңбек нарығында бәсекеге қабілетті білікті жұмысшыларды даярлау, оларды қайта даярлау және олардың біліктілігін арттыру, босатылатын қызметкерлер мен жұмыспен қамтылмаған халықты даярлау және қайта оқыту.

2) кәсіби және жалпы білім беру дайындығының жоғары сапасын қамтамасыз ету.

3) тұлғаның шығармашылық, рухани және физикалық мүмкіндіктерін дамыту, адамгершілік пен салауатты өмір салтының берік негіздерін қалыптастыру.

4) азаматтылық пен патриотизмді, Қазақстан Республикасының өз Отанына деген сүйіспеншілігін, мемлекеттік рәміздерді құрметтеуді, халық дәстүрлерін құрметтеуді дамыту.

5) республиканың қоғамдық-саяси, экономикалық және мәдени өміріне қатысу қажеттілігін қалыптастыру.

6) әлемдік және отандық мәдениеттің жетістіктеріне баулу, қазақ және республиканың басқа да халықтарының тарихын, әдет-ғұрпы мен дәстүрлерін зерделеу, мемлекеттік, орыс, шетел тілдерін меңгеру.

7) оқытудың жаңа технологияларын енгізу, білім беруді ақпараттандыру.

8) мемлекеттік білім беру стандарттарына сай келетін мерзімде және деңгейде оқу жоспарлары мен бағдарламалары бойынша оқыту.

9) оқу, әдістемелік, консультациялық және ғылыми материалдарды (оқу жоспарларын, құралдарын, конспектілерді, бағдарламаларды, лекциялар мен т.б.) әзірлеу және басып шығару, оларды іске асыру.

10) конференциялар, семинарлар, көрмелер ұйымдастыру және өткізу;

11) оқытудың жаңа технологияларын, оның ішінде қоғам мен еңбек нарығының өзгеріп отыратын қажеттіліктеріне кәсіптік білім берудің тез бейімделуіне ықпал ететін модульдік, кредиттік, қашықтықтан, ақпараттық-коммуникациялық және басқа да технологияларды енгізу және тиімді пайдалану.

20. Кәсіпорын жалпы білім беретін мектептерге оқушыларды кәсіби бағдарлауға, еңбекке үйретуге және тәрбиелеуге жәрдем көрсетеді, оқушылардың еңбекке, қоғамдық және пайдалы еңбегіне арналған оқу-өндірістік шеберханаларын белгіленген тәртіппен ұсынады.
21. Кәсіпорын оқуға түсетін талапкерлер үшін дайындық курстарын құруға құқылы. Бұл курстар өз қызметін өзін-өзі өтеу негізінде жүзеге асырады.
22. Кәсіпорын өз қызметін бюджет қаражаты есебінен немесе Қазақстан Республикасының заңнамасына қайшы келмейтін ақылы қызмет көрсетуден түскен кірістер есебінен Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес күндізгі немесе сырттай оқу нысанында жүзеге асырады.
23. Кәсіпорын ағаш өңдеу, ауыл шаруашылығы дақылдарын өңдеу және ауыл шаруашылығы өнімдерін қайта өңдеу, металл бұйымдарын дайындау және Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес басқа да қызмет түрлері бойынша оқу-өндірістік және шаруашылық қызметті жүзеге асыруға құқылы.
24. Кәсіпорын студенттің әлеуметтік қорғалуына мемлекет алдында жауап береді, білім алушылардың денсаулығын сақтауға және нығайтуға кепілдік береді.
25. Кәсіпорын заңнамада белгіленген тәртіппен отандық және шетелдік кәсіпорындармен, оқу орындарымен, ұйымдармен және фирмалармен тікелей байланыс орнатуға құқылы.
26. Кәсіпорын студенттерге алғашқы (дәрігерге дейінгі) медициналық-санитариялық алғашқы көмек алынған лицензияға сәйкес көрсетуге медициналық қызмет көрсетеді.
27. Кәсіпорын осы Жарғыда бекітілген оның қызметінің мәні мен мақсатына сай келмейтін қызметті жүзеге асыруға, сондай-ақ мәмілелер жасауға құқылы емес.
28. Кәсіпорын Қазақстан Республикасының заңдарында немесе құрылтай құжаттарында белгілі бір шектеулі қызмет мақсаттарына қайшы не басшының жарғылық құзыретін бұза отырып жасаған мәмілесі тиісті саланың уәкілетті органының немесе құрылтайшының, прокурордың талабы бойынша жарамсыз деп танылуы мүмкін.

4. Кәсіпорынды Басқару

29. Құрылтайшы:

1) кәсіпорынды құру, қайта ұйымдастыру және тарату туралы шешімдер қабылдайды;

2) Кәсіпорынның жарғысын бекітеді, оған өзгерістер мен толықтырулар енгізеді;

3) кәсіпорын қызметінің басым бағыттарын және бюджеттен қаржыландырылатын жұмыстардың (қызметтердің) міндетті көлемдерін айқындайды;

4) кәсіпорынның даму жоспарларын және олардың орындалуы жөніндегі есептерді қарайды, келіседі және бекітеді;

5) кәсіпорынның даму жоспарларының орындалуын бақылауды және талдауды жүзеге асырады;

6) Коммуналдық мүлікті кәсіпорынға бекітеді;

7) кәсіпорынның филиалдар мен өкілдіктер құруына келісім береді;

8) кәсіпорынның мүлкін пайдалану туралы, оның ішінде оны кепілге, жалға, өтеусіз пайдалануға және сенімгерлік басқаруға беру туралы шешімдер қабылдайды;

9) кәсіпорын мүлкінің пайдаланылуы мен сақталуына бақылауды қамтамасыз етеді;

10) кәсіпорынның мүлкін есепке алуды ұйымдастырады, оның тиімді пайдаланылуын қамтамасыз етеді;

11) жыл сайын кәсіпорынның еңбекақы төлеу қорының мөлшерін белгілейді;

30. Тиісті саланың уәкілетті органы

1) кәсіпорынды ұстауға арналған сметаны (шығыстар жоспарын) бекітеді;

2) кәсіпорынның басқару органдарының құрылымын, қалыптасу тәртібін және өкілеттік мерзімін, шешім қабылдау тәртібін айқындайды;

3) кәсіпорын басшысының құқықтарын, міндеттері мен жауапкершілігін, оны атқаратын қызметінен босату негіздерін айқындайды;

4) кәсіпорынның құрылымы мен шекті штат санын бекітеді;

5) жылдық қаржылық есептілікті бекітеді;

6) техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің кәсіптік оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарын мемлекеттік білім беру тапсырысы негізінде бітірген адамдарды жұмысқа орналастыруға жәрдемдеседі;

31. Педагогикалық кеңес, қамқоршылық кеңес Кәсіпорынды басқарудың алқалы органдары болып табылады.
32. Кәсіпорынның басқару органы директор болып табылады.
33. Қазақстан Республикасының Еңбек кодексіне сәйкес Кәсіпорынның басшысымен еңбек қатынастарын шартын жасасу арқылы Еңбек кодексіне тиісті саланың уәкілетті органы ресімдейді.
34. Директор Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен тиісті саланың уәкілетті органының келісімі бойынша орынбасарларын қызметке тағайындайды және қызметтен босатады.
35. Егер Қазақстан Республикасының заңнамасында және кәсіпорынның жарғысында өзгеше көзделмесе, кәсіпорын директоры дара басшылық қағидаттарында әрекет етеді және Кәсіпорын қызметінің барлық мәселелерін Қазақстан Республикасының заңнамасында және осы Жарғыда айқындалатын өз құзыретіне сәйкес дербес шешеді.
36. Кәсіпорын Директоры:

1) кәсіпорын атынан сенімхатсыз әрекет етеді және барлық органдарда оның мүдделерін білдіреді;

2) білім беру ұйымы қызметкерлерінің басқару құрылымын, штат кестесін, лауазымдық нұсқаулықтарын бекітеді;

3) білім алушылардың контингентін қалыптастырады, олардың әлеуметтік қорғалуын қамтамасыз етеді;

4) қоғамдық тамақтандыру, медициналық қызмет көрсету және олардың жұмысын бақылау ұйымдарының техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдарында жұмыс істеу үшін қажетті жағдайларды қамтамасыз етеді;

5) жұмыс берушілермен және әлеуметтік серіктестермен жұмысты үйлестіреді;

6) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген шектерде кәсіпорынның мүлкі мен құралдарына иелік етеді, оқу-материалдық базаның есебін, сақталуын және толықтырылуын, санитарлық-гигиеналық режим ережелерінің сақталуын қамтамасыз етеді;

7) материалдық-техникалық базаны қайта жарақтандыруды және қайта ұйымдастыруды ұйымдастырады;

8) педагогикалық кеңестің жұмысына басшылық жасайды;

9) білім беру ұйымының білім беру қызметінің саласын қолдау және кеңейту мақсатында білім берудің инновациялық технологияларын енгізуді және тартуды қамтамасыз етеді;

10) кадрларды іріктеу мен орналастыруды жүзеге асырады, педагогикалық және тәрбие процесінің қажетті деңгейін қамтамасыз етеді, олардың біліктілігі мен кәсіби шеберлігін арттыру үшін жағдайлар жасайды;

11) үздіксіз кәсіптік оқыту бойынша білім беру ұйымдарымен бірлескен жұмыс бойынша жалпы басшылықты жүзеге асырады;

12) жұртшылықпен байланысты қамтамасыз етеді, ата-аналармен (оларды алмастыратын тұлғалармен) жұмысты үйлестіреді;);

13) жоғары тұрған, қоғамдық және өзге де ұйымдарда білім беру ұйымын білдіреді;

14) әлеуметтік әріптестік пен халықаралық ынтымақтастықты кеңейту жөніндегі шараларды жүзеге асырады;

15) тиісті саланың уәкілетті органына оқу, ғылыми және қаржы қызметінің нәтижелері туралы жыл сайынғы есепті ұсынады;

16) еңбекті қорғау, қауіпсіздік техникасы жөніндегі заңнамалық және өзге де нормативтік құқықтық актілер талаптарының орындалуын қамтамасыз етеді және қауіпсіз еңбек жағдайларын жасайды.

17) шарттар жасайды және өзге де мәмілелер жасайды;

18) сенімхаттар береді;

19) банк шоттарын ашады;

20) кәсіпорынның барлық қызметкерлері үшін міндетті бұйрықтар шығарады және нұсқаулар береді;

21) егер Қазақстан Республикасының заңнамасында және осы жарғыда өзгеше көзделмесе, Қазақстан Республикасының Еңбек кодексіне сәйкес кәсіпорын қызметкерлерімен жұмысқа қабылдайды және еңбек шартын бұзады, көтермелеу шараларын қолданады және оларға жаза қолданады.

22) тиісті саланың уәкілетті органына өз орынбасарларын қызметке тағайындау және қызметтен босату үшін кандидатураларды ұсынады;

23) өз орынбасарларының және кәсіпорынның басқа да басшы қызметкерлерінің құзыретін белгілейді;

24 ерлер мен әйелдердің тең құқықтарының және тең мүмкіндіктерінің мемлекеттік кепілдіктері туралы заңнаманың сақталуын қамтамасыз етеді;

25) мекеме қызметкерлерінің сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнаманың сақталуына дербес жауапты болады;

26) жеке жауапкершілік:

Қаржы-шаруашылық қызметі және кәсіпорын мүлкінің сақталуы;

Кәсіпорындар;

таза табыстың белгіленген бөлігін бюджетке уақтылы аудармау.

37. Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен Кәсіпорынның директоры жауапты:

1) білім беру ұйымы білім алушыларының, тәрбиеленушілерінің, қызметкерлерінің құқықтары мен бостандықтарын бұзу;

2) өз құзыретіне жатқызылған функцияларды орындамау;

3) үлгілік оқу жоспарларының талаптарын бұзу;

4) білім беру ұйымдары білім алушыларының, тәрбиеленушілерінің және қызметкерлерінің оқу және тәрбие процесі кезіндегі өмірі мен денсаулығы;

5) Қаржы-шаруашылық қызметінің жай-күйі, оның ішінде материалдық және қаржы қаражатын мақсатсыз пайдалану;

38. Кәсіпорын банкрот деп танылған немесе оңалту рәсімі қолданылған және Қазақстан Республикасының оңалту және банкроттық туралы заңнамалық актісінде белгіленген тәртіппен уақытша, банкроттықты немесе оңалтуды басқарушы тағайындалған жағдайларда, оны басқару жөніндегі барлық өкілеттіктер тиісінше уақытша, банкроттықты немесе оңалтуды басқарушыға өтеді.

5. Білім беру процесін ұйымдастыру

39. Кәсіпорында білім беру процесін ұйымдастыру Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңына сәйкес жүзеге асырылады және келесі білім беретін оқу бағдарламалары іске асырылады:

1) Техникалық және кәсіптік білім берудің интеграцияланған модульдік білім беру бағдарламалары. Интеграцияланған білім беру бағдарламаларын кәсіпорын әзірлейді. Интеграцияланған білім беру бағдарламалары пәнаралық және деңгейаралық болуы мүмкін.

Білім беру бағдарламаларының мазмұны техникалық және кәсіптік білім берудің интеграцияланған, модульдік бағдарламаларын зерделеуді көздейді.

2) Техникалық және қызмет көрсету еңбегінің жаппай кәсіптері бойынша кадрлар даярлау;

40. әлеуметтік әріптестерді тарта отырып, Оқу процесі оқу-өндірістік шеберханаларда, оқу шаруашылықтарында және оқу полигондарында орындалатын өндірістік оқыту шеберінің және (немесе) арнайы пәндер оқытушысының басшылығымен теориялық сабақтар мен өндірістік оқытуды қамтиды.

41.Кадрларды даярлауға және жаңа кәсіптер еңбек нарығының сұранысын ескере отырып, негізінде қолданыстағы кәсіптер мен мамандықтардың тізбесін жедел шығаруға кәсіпорынның құқығы бар.

42. Кәсіпорын бар мүмкіндіктерге сүйене отырып және студенттердің сұраныстарына сәйкес оқу (оқу) тілін өз бетінше анықтайды.
43. Кәсіпорында оқу жылы 1 қыркүйектен басталады және 1 шілдеден кешіктірмей.аяқталады,
44. Оқу топтары саны 25 адамнан аспайтын мамандықтар бойынша жасақталады. Студенттердің апталық жүктемесі оқу жоспарымен белгіленеді.

Толық оқу жылындағы демалыс ұзақтығы кемінде 10 аптаны құрайды. Жұмыс беруші-Тапсырыс берушінің қаражатынан жұмысшы кадрларды даярлау мен қайта даярлауды қаржыландыру кезінде оқу топтарының толықтырылуын кәсіпорын Шартқа сәйкес анықтайды.

45. Кәсіпорында теориялық және өндірістік оқытуды ұйымдастырудың негізгі нысаны сабақ болып табылады. Сонымен қатар дәрістер, семинарлық сабақтар, әңгімелесу, консультациялар, өзіндік және зертханалық-тәжірибелік, факультативтік сабақтар өткізіледі.
46. Қазақ және шет тілдерін, информатиканы оқу кезінде және зертханалық жұмыстар мен практикалық сабақтарды жүргізу кезінде саны 20 және одан да көп адам болатын оқу тобы саны 12-13 адамнан аспайтын кіші топтарға бөлінуі мүмкін. Теориялық оқыту сабағының ұзақтығы 45 минут, қажет болған жағдайда 2 сабақтан кейін 5-10 минут үзілістермен пәндер бойынша қосарланған сабақтарға жол беріледі.
47. Өндірістік оқытуды жүргізу мақсатында Кәсіпорын оқу шаруашылықтары мен оқу полигондарын ұйымдастырады.
48. Студенттердің өндірістік тәжірибесі Қазақстан Республикасының кәсіпорындарында жүргізіледі. Оқу практикасы оқу-өндірістік шеберханалар, зертханалар базасында, кәсіпорын полигондарында, кәсіпорындарда жүзеге асырылады. Жұмыс оқу жоспарлары әлеуметтік серіктестермен келісіледі.
49. Бағдарламаны меңгерудің табыстылығы, білім, білік және дағдылар сапасы бес балдық жүйе бойынша бағаланады: 5 (өте жақсы), 4 (Жақсы), 3 (қанағаттанарлық), 2 (қанағаттанарлықсыз) дәстүрлі және модульдік оқыту жүйесінде.

Кәсіпорын студенттердің ағымдағы білімін бағалаудың әртүрлі әдістері мен тәсілдерін және оларды бақылау түрлерін өз бетінше белгілеуге құқылы.

50. Кәсіпорында кәсіптік дайындық дағдыларын игеруді кезеңдік бақылау мақсатында Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес студенттерді кезең-кезеңмен аттестаттау жүргізіледі.
51. Бағдарлама шеңберінде қарастырылған пәндер бойынша қанағаттанарлықсыз бағалары бар студенттер үшін қарызды жою үшін жағдай жасалады.
52. Қорытынды аттестаттауға толық оқу курсын бітірген, кәсіптік циклдің барлық пәндері мен өндірістік оқыту бойынша оң бағалары бар студенттер жіберіледі. Студенттер белгіленген аурулар тізбесіне сәйкес медициналық комиссия негізінде науқастануы бойынша емтихан тапсырудан босатылуы мүмкін.
53. Студенттерді келесі курсқа ауыстыру тәртібі студенттерді ағымдағы, аралық және қорытынды аттестаттау негізінде Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына сәйкес нысанда және тәртіппен рұқсат етіледі.
54. Оқуды аяқтаған студенттерге мемлекеттік стандарт талаптарына сәйкес келетін білім алуды куәландыратын мемлекеттік үлгідегі диплом беріледі.
55. Кәсіпорынға оқуға қабылдау азаматтардың өтініштері бойынша әңгімелесу негізінде жүзеге асырылады. Қабылдау шарттары білім алу құқықтарының сақталуына кепілдік беруге және тиісті деңгейдегі кәсіптік оқу бағдарламасын игеруге неғұрлым қабілетті және дайындалған азаматтарды қабылдауды қамтамасыз етуге тиіс.
56. Прием студентов в Предприятие производится в соответствии с Типовыми правилами приема, реализующие профессиональные учебные программы технического и профессионального образования, утвержденными Министерством образования и науки Республики Казахстан.
57. Педагог қызметкерлерге Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысымен бекітілген Педагог қызметкерлер мен оларға теңестірілген адамдар лауазымдарының тізбесінде айқындалған адамдар жатады.
58. Педагогикалық қызметпен айналысуға тиісті бейіндер бойынша арнайы педагогикалық немесе кәсіптік білімі бар адамдар жіберіледі.
59. Кәсіпорында жұмыс істеуге педагогикалық қызметке сот үкімімен немесе медициналық қорытындымен тыйым салынған, сондай-ақ заңда белгіленген тәртіппен өтелмеген немесе алынбаған соттылығы бар адамдар жіберілмейді.
60. Кәсіпорын мен әкімшілік қызметкерінің қатынасы Қазақстан Республикасының қолданыстағы еңбек заңнамасына және басқа да нормативтік актілерге сәйкес жасалған еңбек шартымен реттеледі.
61. Кәсіпорынның педагог қызметкерлері құқылы:

1) кәсіптік қызмет үшін жағдайларды қамтамасыз ете отырып, педагогикалық қызметпен айналысу;

2) ғылыми-зерттеу, тәжірибелік-эксперименттік жұмыспен айналысу, педагогикалық практикаға жаңа әдістемелер мен технологияларды енгізу;

3) жеке педагогикалық қызмет;

4) тиісті білім беру деңгейінің мемлекеттік жалпыға міндетті стандартының талаптарын сақтаған жағдайда Педагогикалық қызметті ұйымдастырудың тәсілдері мен нысандарын еркін таңдау;

5) білім беру ұйымдарын басқарудың алқалық органдарының жұмысына қатысу;

6) ұзақтығы төрт айдан аспайтын бес жылда кемінде бір рет біліктілігін арттыру;

7) біліктілік санатын арттыру мақсатында мерзімінен бұрын аттестаттау;

8) мемлекеттік наградалар, құрметті атақтар, сыйлықтар мен атаулы стипендиялар түріндегі педагогикалық қызметтегі табыстары үшін моральдық және материалдық көтермелеу;

9) өзінің кәсіби ар-намысы мен қадір-қасиетін қорғау;

10) әскери қызметке шақыруды кейінге қалдыру;

11) педагогикалық өтілі сақтала отырып, ғылыми қызметпен айналысу үшін шығармашылық демалыс;

12) білім беру ұйымы әкімшілігінің бұйрықтары мен өкімдеріне шағым жасау.

62. Педагог қызметкерлер міндетті:

1) өзінің кәсіптік құзыреті саласында тиісті теориялық және практикалық білім мен оқыту дағдыларын меңгеру;

2) мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарының талаптарына сәйкес ұсынылатын білім беру қызметтерінің сапасын қамтамасыз ету;

3) білім алушыларды жоғары адамгершілік, ата-аналарды, этномәдени құндылықтарды құрметтеу, қоршаған ортаға ұқыпты қарау рухында тәрбиелеу;

4) білім алушылардың өмірлік дағдыларын, құзыретін, дербестігін, шығармашылық қабілеттерін дамыту;

5) өзінің кәсіби шеберлігін, интеллектуалдық, шығармашылық және жалпы ғылыми деңгейін үнемі жетілдіру;

6) бес жылда кемінде бір рет аттестаттаудан өтуге;

7) педагогикалық этика нормаларын сақтауға;

8) білім алушылардың, тәрбиеленушілердің және олардың ата-аналарының ар-намысы мен қадір-қасиетін құрметтеуге міндетті.

9) оқу тобының жетекшісі және оқу кабинетінің меңгерушісі бекітілген оқу аудиториясындағы мүліктің санитарлық жай-күйі мен сақталуына бақылауды жүзеге асыруы тиіс.;

10) Еңбек міндеттерін Еңбек шартына, лауазымдық нұсқаулықтарға, басшының бұйрықтарына және Кәсіпорынның Жарғысына сәйкес орындауға;;

Педагог қызметкер педагогикалық этика міндеттері мен нормаларын бұзғаны үшін Қазақстан Республикасының заңдарында және еңбек шартында көзделген жауаптылыққа тартылуы мүмкін.

63. Педагог кадрларды іріктеу және орналастыру жөніндегі жұмыстарды одан әрі ынталандыру мақсатында оларды мерзімді аттестаттау жүргізіледі, лауазымдық жалақысын арттыру немесе төмендету, лауазымдық жалақыларына өзгерістер енгізу немесе үстемеақыны жою, лауазымын арттыру немесе одан босату туралы шешімдер қабылданады.

6. Кәсіпорынның білім алушылармен және олардың ата-аналарымен және өзге де заңды өкілдерімен қарым-қатынасын ресімдеу тәртібі

64. Кәсіпорынның білім алушылармен және олардың ата-аналарымен және басқа да заңды өкілдерімен қарым-қатынасын ресімдеу тәртібі Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына сәйкес жүргізіледі.
65. Кәсіпорын студенттері құқылы:

1) Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарына сәйкес таңдаған мамандығы бойынша сапалы техникалық және кәсіптік білім, орта білімнен кейінгі білім алу;

2) білім беру ұйымы кеңесінің шешімі бойынша жеке оқу жоспарлары, қысқартылған білім беретін оқу бағдарламалары бойынша Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттары шеңберінде оқыту;

3) оқу жоспарларына сәйкес баламалы курстарды таңдау;

4) өзінің бейімділігі мен қажеттіліктеріне сәйкес ақылы негізде қосымша білім беру қызметтерін, білім алу;

5) білім беру ұйымын басқаруға қатысу;

6) бір оқу орнынан басқасына, бір мамандықтан басқасына немесе бір оқу нысанынан басқасына қайта қабылдау және ауыстыру;

     7) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес әскери қызметке шақыруды кейінге қалдыру.

8) Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген тәртіппен білім беру ұйымдарында ақпараттық ресурстарды тегін пайдалану, оқулықтармен, оқу-әдістемелік кешендермен және оқу-әдістемелік құралдармен қамтамасыз ету;

9) спорт, оқу, акт залдарын, кітапхананы тегін пайдалану;

10) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес халықты жұмыспен қамту саласындағы жағдай туралы ақпарат алу;

11) өз пікірі мен сенімдерін еркін білдіру;

12) өзінің адамдық қадір-қасиетін құрметтеу;

13) оқудағы, ғылыми және шығармашылық қызметтегі табыстары үшін көтермелеу және сыйақы алуға құқығы бар.

14) оқудан бос уақытта оқуды жұмыспен қоса атқару;

15) кәсіпорынның өзін-өзі басқару органдарының жұмысына қатысу;

16) қосымша, оның ішінде ақылы білім беру қызметтерін алу;

17) «Кәсіпорынның» қызметін жақсарту жөнінде ұсыныстар енгізу, оларды іске асыруға қол жеткізу.

66. Студенттер міндетті:

1) кәсіби шеберлікті, ғылым негіздерін білуді адал игеру, білімді өз бетінше толықтыра білу және оларды практикада қолдану, ұжымның қоғамдық өміріне белсенді қатысу;

2) оқу, еңбек және өндірістік тәртіпті, еңбек гигиенасы мен еңбекті қорғау талаптарын мүлтіксіз сақтауға, қоғамдық пайдалы өндірістік еңбекке жеке үлес қосуға;

3) мемлекеттің мүлкі мен меншігін сақтауға және нығайтуға, табиғатты қорғауға және оның байлығын көбейтуге;

4) Ішкі тәртіп ережелерін сақтауға, салауатты өмір салтын ұстануға, дене шынықтырумен айналысуға, өзін Отанын қорғауға дайындауға міндетті.

5) оқу процесі кезінде зайырлы сипаттағы киім киюге тыйым салынады. Түрлі конфессиялардың діни тиесілілік киім элементтерін нысанға қосуға жол берілмейді.

6) шығындарды толық өтей отырып, маманды даярлауға арналған шартқа сәйкес оқу /келісім-шарт топтарын уақытында төлеуге/;

67. Ата-анасының немесе оларды алмастыратын адамдардың қамқорлығынсыз қалған жетім балаларды оқыту толық мемлекеттік қамтамасыз ету негізінде жүзеге асырылады.
68. Студенттерді оқу кезінде оқу процесіне қатысы жоқ жұмыстарға сабақтардан алаңдатуға авариялардың, дүлей зілзалалардың салдарын жою жағдайларын қоспағанда тыйым салынады.
69. Оқудағы ерекше жетістіктері мен жетістіктері, қоғамдық өмірге белсенді қатысқаны үшін студенттер үшін әртүрлі моральдық және материалдық көтермелеу түрлері белгіленеді:

алғыс;

ата-аналарға алғыс хат;

сыйлықақы;

бағалы сыйлық;

Көтермелеу түрлерін таңдауды оқушы инженерлік-педагогикалық ұжымының ұсынысы бойынша кәсіпорын басшылығы жүзеге асырады.

70. Кәсіпорынды бітірген және мемлекеттік аттестаттаудан өткен бітіруші студенттерге кәсіптік білім және біліктілік деңгейі бойынша Қазақстан Республикасының белгіленген үлгідегі құжат беріледі.

Аралық аттестаттау қорытындысы бойынша:

1) біліктілік (разряд, сынып, санат);

2) күрделі (аралас) кәсіптер бойынша біліктіліктің жоғары деңгейі.

Оқуды аяқтағаннан және қорытынды аттестаттаудан өткеннен кейін білім алушыларға жұмыс біліктілігі, орта буын маманы беріледі.

71. Өндірістік оқыту, арнайы және жалпы техникалық пәндер бойынша оқу жоспарының басқа пәндерінің кемінде 75% – ы қорытынды бағасы “5” (өте жақсы), ал қалған пәндер бойынша “4” (жақсы) бағасы бар, мемлекеттік аттестаттаудан “5” (өте жақсы) бағасы бар және қоғамдық жұмысқа белсенді қатысқан кәсіпорын түлектеріне үздік үлгідегі құжат беріледі.
72. Кәсіпорын кәмелетке толмаған білім алушылардың ата-аналарына және өзге де заңды өкілдеріне:

1) оқу және тәрбие процесінің барысы мен мазмұнымен, сондай-ақ өз балаларының үлгерімімен, мінез-құлқымен және оқу жағдайларымен танысу;

2) кәсіпорынның басқару органдарының жұмысына қатысу.

73. Ата-аналар мен өзге де заңды өкілдер міндетті:

1) Білім алушыларды оқыту мен тәрбиелеуде кәсіпорынға жәрдем көрсетуге;;

2) балалардың оқу орнындағы сабаққа қатысуын қамтамасыз ету

74. Кәсіпорында мас күйде болғаны үшін, сараптама жүргізілгеннен кейін қызметкерлер жұмыстан босатылады, студенттер кәсіпорыннан шығарылады.

 Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерін бұзуға бағытталған және көрінген іс-әрекеттер және бұзақылыққа қасақана ниеттері мен қасақана сипаты бар, жеке адамға қарсы бағытталған немесе кәсіпорынға зиян келтіретін бұзушылықтар үшін қызметкерлер жұмыстан босатылады, ал білім алушылар қатарынан шығарылады.

 Оқу корпусында және кәсіпорын аумағында немесе іргелес аумақтарда құқық бұзушылық, төбелес фактілері үшін студенттер жаза алады.

Жарғыны, ішкі тәртіп ережелерін жүйелі түрде бұзғаны, себепсіз сабақты босатып, үлгермегені және оқуға ниет білдірмегені үшін студенттерді кәсіпорыннан шығаруға дейін ықпал ету шаралары қолданылуы мүмкін.

75. Қасақана материалдық залал келтірілген жағдайда, оның құны кінәлі адамнан белгіленген тәртіппен өндіріліп алынады.
76. Кәсіпорында ішкі тәртіп ережелерінің болуын және сақталуын бақылау мақсатында алқалы орган – Жарғы мен Ереже негізінде әрекет ететін стипендиялық комиссия құрылады..

7. Кәсіпорынның Мүлкі

77. Кәсіпорынның мүлкін құны оның балансында көрсетілетін Кәсіпорынның активтері құрайды.
78. Кәсіпорынның мүлкі бөлінбейтін болып табылады және салымдар (жарғылық капиталдағы қатысу үлестері, пайлар) бойынша, оның ішінде кәсіпорын қызметкерлері арасында бөлуге болмайды.
79. Кәсіпорынның мүлкі есебінен қалыптасады:

1) оған құрылтайшы берген мүлік;

2) өз қызметі нәтижесінде сатып алынған мүлік (ақшалай кірістерді қоса алғанда);

3) Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған өзге де көздер есебінен жүзеге асырылады.

80. Кәсіпорынның қарамағында оның жарғылық мақсаттарында көзделген қызметті қамтамасыз ету үшін оған қажетті не осы қызметтің өнімі болып табылатын мүлік ғана болуы мүмкін.
81. Жедел басқару құқығын иелену және тоқтату, егер осы жарғыда өзгеше көзделмесе немесе осы заттық құқықтың табиғатына қайшы келмесе, меншік құқығын және өзге де заттық құқықтарды иелену және тоқтату үшін Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінде көзделген шарттар мен тәртіппен жүзеге асырылады.
82. Жемістер, өнімдер мен кірістер, мүлікті пайдалану қарауындағы жедел басқару, сондай-ақ сатып алынған мүлік Кәсіпорын шарттар немесе өзге де негіздер бойынша белгіленген тәртіппен және Қазақстан Республикасының заңнамасында меншік құқығын алу үшін Кәсіпорынның шаруашылық жүргізуіне түседі.
83. Меншік иесі оған қатысты оны Кәсіпорынға бекіту туралы шешім қабылдаған мүлікке жедел басқару құқығы, егер Қазақстан Республикасының заңнамасында немесе меншік иесінің шешімімен өзгеше белгіленбесе, кәсіпорынның балансында мүлікті бекіту сәтінде туындайды.
84. Кәсіпорынның негізгі құралдарға жататын мүлікті сатып алу-сату, айырбастау, сыйға тарту шарттары негізінде иеліктен шығаруға құқығы жоқ.
85. Кәсіпорынның мүлкіне жедел басқару құқығы меншік құқығын тоқтату үшін Қазақстан Республикасы Азаматтық Кодексінің 249-бабында көзделген негіздер бойынша және тәртіппен, сондай-ақ «Мемлекеттік мүлік туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 144, 154, 162-баптарында көзделген жағдайларда тоқтатылады.
86. Кәсіпорын негізгі құралдарға жататын өзіне бекітілген мүлікті иеліктен шығаруға немесе оған өзге тәсілмен билік етуге, осы Жарғының 85-тармағында көзделген жағдайларды қоспағанда, Құрылтайшының жазбаша келісімімен ғана дебиторлық берешекті беруге және есептен шығаруға құқылы.
87. Кәсіпорын өзіне жедел басқару құқығында бекітілген негізгі құралдарға жатпайтын жылжымалы мүлікке дербес билік етеді.

8. Кәсіпорын қызметін қаржыландыру

88. Кәсіпорынның қызметі даму жоспарына сәйкес өз табысы және Қазақстан Республикасының бюджет заңнамасында айқындалған тәртіппен алынған бюджет қаражаты есебінен қаржыландырылады.
89. Кәсіпорын бухгалтерлік есеп жүргізеді және заңнамаға сәйкес есеп береді.
90. Кәсіпорын қаржы-шаруашылық қызметін тексеруді және ревизиялауды заңнамада белгіленген тәртіппен тиісті саланың уәкілетті органы жүзеге асырады.
91. Кәсіпорын өзіне бекітілген мүлікті және оған смета бойынша бөлінген қаражат есебінен сатып алынған мүлікті өз бетімен иеліктен шығаруға немесе оған өзге де тәсілмен билік етуге құқығы жоқ.
92. Кәсіпорын құрылтайшының келісімінсіз мүлікті сата алмайды, жалға бере алмайды.
93. Кәсіпорынды қаржыландыру республикалық және жергілікті бюджеттер есебінен шығыстар сметасын басқаруды жүзеге асыратын тиісті саланың уәкілетті органы бекіткен негізінде жүзеге асырылады.
94. Кәсіпорын Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына сәйкес бюджеттен тыс қаражатты тарту мақсатында кәсіптік оқытуды (техникалық және кәсіптік білім беру мамандарын даярлау, қайта даярлау және біліктілігін арттыру) ұйымдастыру бойынша ақылы білім беру қызметтерін көрсетуге құқылы.
95. Кәсіпорын оқу-өндірістік шеберханаларда, оқу шаруашылықтарында және оқу полигондарында шығарылатын өз өндірісінің өнімдерін өткізуге құқылы.

Егер кәсіпорынға кіріс әкелетін қызметті жүзеге асыру құқығы берілсе, онда осы қызметтен алынған кірістер кәсіпорынның мұқтаждарына жіберіледі.

96. Кәсіпорынның оқу-материалдық базасын дамыту бюджеттік қаржы бөлу және бюджеттен тыс меншікті қаражат шегінде жүзеге асырылады. Осы қаражат есебінен оқу мақсаттары үшін де, өнімді, халық тұтынатын тауарларды өндіру үшін де және осы Жарғыда көзделген басқа да қызмет үшін де шикізат, материалдар, жабдықтар сатып алу жүзеге асырылады.
97. Кәсіпорын мен құрылтайшы, кәсіпорын және тиісті саланың уәкілетті органы, кәсіпорын әкімшілігі мен еңбек ұжымы арасындағы өзара қарым-қатынас Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.
98. Кәсіпорын таза табыстың бір бөлігін тиісті бюджетке аударуды корпоративтік табыс салығы бойынша декларацияны тапсыру үшін белгіленген мерзімнен кейін он жұмыс күнінен кешіктірмей жүргізеді.
99. Кәсіпорын өзі өндіретін өнімді өз бетінше сатады.
100. Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынған, Жарғыда көзделмеген қызметті жасаудан кәсіпорын алған табыстар,сондай-ақ бюджеттен қаржыландыру есебінен құрылған, өткізілетін тауарларға (жұмыстарға, көрсетілетін қызметтерге) белгіленген бағаларды көтеру нәтижесінде алынған табыстар Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалған тәртіппен бюджетке алып қоюға жатады. Мүлікті бухгалтерлік есеп ережелері бойынша тиісті түрде көрсетпей пайдалану фактілері анықталған жағдайда, ол да алып қоюға жатады.

9. Кәсіпорынның есебі және есептілігі

101. Кәсіпорынның бухгалтерлік есебін жүргізу және қаржылық есептілігін жасау Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы заңнамасына және тиісті саланың уәкілетті органының шағын және орта бизнеске арналған халықаралық стандарттармен немесе халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына келісімі бойынша кәсіпорынның басшысы бекітетін есеп саясатына сәйкес жүзеге асырылады.
102. Кәсіпорынның жылдық қаржылық есептілігіне мыналар кіреді: бухгалтерлік баланс, пайда мен шығындар туралы есеп, ақша қаражатының қозғалысы туралы есеп, капиталдағы өзгерістер туралы есеп, түсіндірме жазба.

10. Кәсіпорынның Жауапкершілігі

103. Мемлекет кредиторлардың талаптарын қанағаттандыру үшін соңғысы қаражаты жеткіліксіз болған кезде мемлекеттік кәсіпорынның міндеттемелері бойынша жауап береді.
104. Кәсіпорын өз міндеттемелері бойынша өзінің иелігіндегі ақшамен жауап береді. Кәсіпорынның қалған мүлкін өндіріп алуға, осы кәсіпорынды тарату жағдайларын қоспағанда, жол берілмейді.
105. Кәсіпорын мемлекеттің міндеттемелері бойынша жауап бермейді. Ақша жеткіліксіз болған кезде оның міндеттемелері бойынша құрылтайшы тиісті бюджет қаражатымен субсидиарлық жауаптылықта болады.

11. Кәсіпорын қызметкерлерінің еңбегіне ақы төлеу

106. Кәсіпорынның еңбекақы төлеу қорының мөлшерін жыл сайын тиісті саланың уәкілетті органы белгілейді.
107. «Азаматтық қызметшілерге, мемлекеттік бюджет қаражаты есебінен ұсталатын ұйымдардың қызметкерлеріне, қазыналық кәсіпорындардың қызметкерлеріне еңбекақы төлеу жүйесі туралы», Кәсіпорын қызметкерлеріне еңбекақы төлеу жүйесі Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2015 жылғы 31 желтоқсандағы № 1193 қаулысымен белгіленеді.

12. Еңбек ұжымымен өзара қарым-қатынас

108. Кәсіпорын әкімшілігі мен еңбек ұжымы арасындағы өзара қарым-қатынас Қазақстан Республикасының Еңбек кодексіне және ұжымдық шартқа сәйкес айқындалады.
109. Қызметкер мен кәсіпорынның еңбек қатынастары Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасымен реттеледі.
110. Оқытушылардың жұмыс уақыты сабақтардың, үйірмелердің, секциялардың және басқа да іс-шаралардың негізгі және қосымша кестесімен анықталады. Жылдық оқу жүктемесі оқу жылының басында тарификациялық тізімді бекіту арқылы белгіленеді және педагогтардың айлық жалақысын анықтайтын негізгі құжат болып табылады. Сабақтардан бос жұмыс күндері оқытушылар өз бетінше даярлаумен, жұмыс орнын жетілдірумен, әдістемелік жұмыспен айналысады, студенттердің ата-аналарымен кездеседі.
111. Ауысыммен айналысатын қызметкерлердің жұмыс уақыты заңнамада белгіленген нормалар шегінде бекітілген кестемен айқындалады.
112. Қалған қызметкерлердің жұмыс аптасының ұзақтығы Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына сәйкес белгіленеді.
113. Кәсіпорынның жұмыс режимі ішкі еңбек тәртібі қағидаларымен белгіленеді және Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасының нормаларына қайшы келмеуі тиіс.

13. Кәсіпорынды қайта ұйымдастыру және тарату

114. Кәсіпорынды қайта ұйымдастыру және тарату құрылтайшының шешімі бойынша жүргізіледі.
115. Коммуналдық кәсіпорынды қайта ұйымдастыру мен таратуды Құрылтайшы жүзеге асырады.
116. Таратылған Кәсіпорынның кредиторлардың талаптарын қанағаттандырғаннан кейін қалған мүлкін Құрылтайшы қайта бөледі.
117. Кредиторлардың талаптарын қанағаттандырғаннан кейін қалған, кәсіпорынның мүлкін сату нәтижесінде алынған қаражатты қоса алғанда, таратылған Кәсіпорынның ақшасы жергілікті бюджеттің кірісіне аударылады.

14. Жарғыға өзгерістер мен толықтырулар енгізу тәртібі

118. Кәсіпорын Жарғысына өзгерістер мен толықтыруларды тиісті саланың уәкілетті органының ұсынуы бойынша Құрылтайшы енгізеді.